PHẬT NÓI KINH PHÂN BIỆT BỐ THÍ

Apr 04, 2015 thegioiphatphap Kinh 0

Hán dịch: Ðời Tống Tây Thiên, Tam Tạng Ðại sư Thi Hộ phụng chiếu.

Việt dịch: Thích Chánh Lạc

—o0o—

Tôi nghe như vầy:

Một thời Phật ở tại vườn cây Ni Câu Ðà, thành Ca Tỳ La Vệ, trụ xứ của dòng họ Thích, cùng chúng Bí sô đông đủ.

Bấy giờ có một vị Bí sô ni tên là Ma Ha Ba Xà Ba Ðề mang y mới đi đến chỗ đức Phật. Ðến chỗ đức Phật rồi, cúi lạy dưới chân Phật rồi đứng qua một bên, bạch đức Phật:

–Thưa Thế Tôn, cái y mới này được dệt bằng sợi kim tuyến chính tay con may ra để dâng lên đức Thế Tôn. Cúi mong đức Thế Tôn thọ nhận để cho con mãi mãi được sự lợi lạc lớn.

Khi ấy, đức Phật bảo bà Ma Ha Ba Xà Ba Ðề:

–Ngươi có thể đem cái y này bố thí cho đại chúng sẽ được lợi lạc cũng giống như cúng dường cho ta không có khác gì cả.

Lúc đó, Bí sô ni Ma Ha Ba Xà Ba Ðề lại bạch đức Phật:

–Con vốn phát tâm tạo ra y này là chỉ để cúng cho Thế Tôn mà thôi. Cúi mong đức Phật hãy thọ nhận để cho con mãi mãi được lợi lạc lớn.

Ba lần ân cần khuyến thỉnh như vậy, đức Phật cũng ba lần đáp lại như vầy:

–Hãy nên bình đẳng mà bố thí cho đại chúng sẽ đạt được sự lợi lạc không khác gì bố thí cho ta vậy.

Bấy giờ tôn giả A Nan đang đứng hầu một bên đức Phật thấy việc này rồi, đến trước bạch đức Phật rằng:

–Thưa Thế Tôn, Bí sô ni Ma Ha Ba Xà Ba Ðề này là người thân hữu, có ân đức đối với Phật. Cúi mong đức Phật tự biết, bà đã dâng y mong Phật, nay đã đúng thời, thọ nhận để cho Ma Ha Ba Xà Ba Ðề mãi mãi được lợi lạc lớn.

Ðức Phật bảo ngài A Nan:

–Ðúng vậy, đúng vậy! Ma Ha Ba Xà Ba Ðề này là người thân quyến, có ân đức lớn đối với ta, ta cũng tự biết như vậy. Chính tự tay bà đã tạo ra y này để dâng cho ta, đây là việc hết sức khó khăn. Vì sao vậy? A Nan nên biết, nếu có Bổ Ðặc Già La nào có thể khởi lên tín tâm thanh tịnh, quy y Phật, Pháp và Tăng, điều đó rất khó.

Lại nữa, người ấy có thể giữ giới không giết, không trộm, không dâm, không vọng ngữ, không uống rượu … thân cận tôn thờ giới luật, như vậy Bổ Ðặc Già La ấy lại có thể làm việc khó làm. Huống chi đối với Phật Thế Tôn mà chắp tay cung kính thực hành bố thí, đã bố thí rồi, tịnh tín nơi đức Phật không có nghi ngờ và đối với Pháp, Tăng già cũng không có nghi hoặc, cho đến đạo lý của Tứ Thánh Ðế là Khổ, Tập, Diệt, Ðạo đã vĩnh viễn đoạn trừ nghi kiến.

Này A Nan, nay Bí sô ni Ma Ha Ba Xà Ba Ðề này có thể khởi lên tín tâm, thanh tịnh, quy y Phật, Pháp và Tăng, thọ trì giới không giết, không trộm, không dâm, không vọng ngữ, không uống rượu … thọ giới pháp cận sự rồi còn có thể đối với Phật, Pháp, Tăng già cho đến đạo lý của Tứ Thánh Ðế là Khổ, Tập, Diệt, Ðạo đã đoạn trừ nghi hoặc. Bí sô ni này, việc khó làm mà có thể làm được, Phật cũng tự biết như vậy.

Này A Nan, có mười bốn thứ để so lường sự bố thí. Những gì là mười bốn?

Thực hành bố thí đối với người bệnh khổ.
Thực hành bố thí đối với người phá giới.
Thực hành bố thí đối với người trì giới.
Thực hành bố thí đối với người lìa ô nhiễm.
Thực hành bố thí đối với người Tu đà hoàn hướng.
Thực hành bố thí đối với người Tu đà hoàn quả.
Thực hành bố thí đối với người Tư đà hàm hướng.
Thực hành bố thí đối với người Tư đà hàm quả.
Thực hành bố thí đối với người A na hàm hướng.
Thực hành bố thí đối với người A na hàm quả.
Thực hành bố thí đối với người A la hán hướng.
Thực hành bố thí đối với người A la hán quả.
Thực hành bố thí đối với các vị Duyên giác.
Thực hành bố thí đối với Như Lai Ứng cúng Chánh Ðẳng Giác.

Này A Nan, nay ngươi nên biết, bố thí cho người bệnh khổ được phước gấp đôi, bố thí cho người phá giới được phước gấp trăm, bố thí cho người trì giới được phước gấp ngàn, bố thí cho người ly nhiễm (dục) được phước gấp trăm ngàn. Bố thí cho vị Tu đà hoàn hướng được phước vô lượng, huống chi là bố thí cho vị Tư đà hàm quả. Bố thí cho vị A na hàm hướng được phước vô lượng, huống chi là bố thí cho vị A na hàm quả. Bố thí cho vị A la hán hướng được phước vô lượng, huống chi là bố thí cho vị A la hán quả. Bố thí cho vị Duyên giác được phước vô lượng, huống chi là bố thí đức Như Lai, Ứng cúng, Chánh đẳng Chánh giác. Như vậy gọi là so lường mười bốn công đức bố thí.

Lại nữa, này A Nan, nên biết bố thí cho đại chúng có bảy loại:

Bố thí cho các Bí sô chúng khi Phật còn hiện tiền.
Bố thí cho các Bí sô chúng sau khi Phật diệt độ.
Bố thí cho chúng Bí sô ni sau khi Phật diệt độ.
Bố thí cho hai chúng Bí sô và Bí sô ni sau khi Phật diệt độ.
Bố thí cho các chúng Bí sô du phương hành hóa sau khi Phật diệt độ.
Bố thí cho chúng Bí sô ni du phương hành hóa sau khi Phật diệt độ.
Bố thí cho hai chúng Bí sô và Bí sô ni du phương hành hóa sau khi Phật diệt độ.

Như vậy gọi là bảy loại đại chúng cần nên bố thí.

Lại nữa, này A Nan, nên biết có bốn loại bố thí thanh tịnh. Những gì là bốn?

Người bố thí thanh tịnh thì không thấy có người nhận.
Vật được thí thanh tịnh thì không thấy có người nhận.
Người thọ nhận thanh tịnh thì không thấy có người bố thí.
Vật được thọ nhận thanh tịnh thì không thấy có người thí.

Này A Nan, sao gọi là người bố thí thanh tịnh thì không thấy có người thọ nhận?

–Ðó là do người bố thí không chấp thủ hình tướng, nên thân nghiệp thanh tịnh, khẩu nghiệp thanh tịnh, ý nghiệp thanh tịnh, chánh mạng thanh tịnh, cái thấy cũng thanh tịnh. Ðầy đủ như vậy liền không có tướng thí, vì không có người thí cho nên cũng không có người nhận. Nếu người thí mà có thấy tướng thì ba nghiệp thân, khẩu, ý không thanh tịnh, mạng cũng không thanh tịnh, cái thấy cũng không thanh tịnh. Nếu xa lìa cái tướng này thì người thí và người nhận, cả hai đều thanh tịnh.

Lại nữa, tại sao gọi là vật được thí thanh tịnh thì không thấy có người nhận?

–Nếu kẻ thọ nhận thân nghiệp không thanh tịnh, khẩu nghiệp không thanh tịnh, ý nghiệp không thanh tịnh, mạng không thanh tịnh, cái thấy không thanh tịnh, thì liền có tướng nơi đối tượng bố thí. Nếu người thọ nhận mà ba nghiệp thanh tịnh, mạng thanh tịnh, cái thấy thanh tịnh, đầy đủ như vậy liền không có cái tướng của đối tượng bố thí. Do xa lìa tướng cho nên đối tượng bố thí được thanh tịnh.

Lại nữa, sao gọi là người thọ nhận thanh tịnh liền không có người thí?

–Nếu người thọ nhận mà ba nghiệp thân, khẩu, ý không thanh tịnh, mạng cũng không thanh tịnh, cái thấy cũng không thanh tịnh, thì liền có tướng của người thọ. Nếu lìa tướng ấy liền không có người thí.

Lại nữa, sao gọi là vật được thọ nhận thanh tịnh liền không có người thí?

–Ðó là do người thí, ba nghiệp thân, khẩu, ý thanh tịnh, mạng thanh tịnh, cái thấy cũng thanh tịnh liền không có vật được thí. Do lìa người thí, liền không có người được thọ nhận. Cho nên đối tượng thọ nhận thanh tịnh.

Này A Nan, nếu hay biết rõ như vậy, liền được bốn loại bố thí thanh tịnh.

Bấy giờ Bí sô ni Ma Ha Ba Xà Ba Ðề nghe Phật tuyên thuyết những pháp bố thí rồi, liền cầm cái y ấy cúng cho đại chúng.

Khi ấy chúng Bí sô liền thọ nhận. Ðức Phật bảo ngài A Nan:

–Ở trong đời vị lai, nếu có thiện nam tử … tín tâm có thể đối với đại chúng khởi tâm tịnh tín làm việc bố thí, nên biết kẻ ấy được phước vô lượng, huống chi ngay nơi hiện tại mà thực hành bố thí.

Bấy giờ tôn giả A Nan và Bí sô ni Ma Ha Ba Xà Ba Ðề nghe Phật nói xong, hoan hỷ, phấn khởi, tín thọ phụng hành.

2/ PHẬT THUYẾT PHÂN BIỆT BỐ THÍ KINH

(Bản chữ Hán của THI HỘ)

(Chánh Tân Tu Đại Tạng, tập thứ 1, A hàm bộ, Tr. 903, số hiệu 0084, 1 quyển, Phật Thuyết Phân Biệt Bố Thí Kinh, Tống Thi Hộ dịch. bttdtkvn)

Như thật tôi nghe một thuở nọ, Phật cùng các vị Ðại Tỳ kheo vân tập tại vườn Ni Câu Ðà thành Ca Tỳ La Vệ, là quê hương dòng họ Thích. Bấy giờ có một Tỳ kheo ni tên là Ma Ha Ba Xà Ba Ðề (1) đem một cái y nĩ (2) đến chỗ Phật, đến nơi đảnh lễ dưới chân Ngài và lui lại đứng một bên bạch Phật rằng:

“Bạch Thế Tôn, cái y nĩ mới này là tự tay con làm thành, xin dâng lên Thế Tôn. Mong Thế Tôn nhận cho để con được ân triêm phước lạc”.

Phật bảo Ma Ha Ba Xà Ba Ðề: “Bà nên đem cái y nĩ mới đó cúng cả Ðại chúng chư Tăng thì sẽ được phước lợi không khác gì như cúng dường Phật”.

Tỳ kheo ni Ma Ha Ba xà Ba Ðề thưa lại với Phật rằng: Bản ý của con, là chỉ để dâng cúng đức Thế Tôn nên phát tâm tạo cái y này. Mong Thế Tôn từ bi doãn nạp, để cho con được ân triêm phước lạc”.

Tỳ kheo ni Ma ha Ba Xà Ba Ðề ân cần thưa Phật ba lần như thế. Phật cũng ba lần đáp trả lại: Chỉ nên bình đẳng cúng cho Ðại chúng thì được lợi ích tốt đẹp, cũng như cúng cho Phật không khác gì cả”.

Khi ấy Tôn giả A Nan đứng hầu bên Phật, chứng kiến sự kiện như thế, mới đến trước bạch Phật rằng:

“Bạch Thế Tôn. Tỳ kheo ni Ma ha Ba Xà Ba Ðề này là người thân của Phật, là người có ân đức rất lớn đối với Phật. Ðiều đó Phật đã rõ. Nay đây bà đã có lòng đem dâng cái y này cho Phật, là điều hợp tình, hợp cảnh và đúng lúc. Xin Phật dũ lòng từ bi, hoan hỉ chấp nhận, để cho bà được ân triêm phước đức.

Phật bảo A Nan. Ðúng vậy, đúng vậy! Bà là người thân của ta, có ân đức lớn đối với ta, ta tự biết điều đó. Nay bà đã tự tay tạo lấy pháp y đem đến cúng cho ta, thật là việc rất khó làm. Tại sao thế?

A Nan này! Ông nên biết rằng: Duy cái việc khởi lòng tin thanh tịnh, quy y Phật Pháp Tăng, đã là việc rất khó thực hiện. Càng khó thực hiện hơn nữa là cái việc có thể giữ gìn những giới pháp của một Phật tử cận sự như: không sát hại, không trộm cắp, không dâm dục, không nói dối, không uống rượu, v.v… Huống chi, đã biết cung kính Phật, lại còn biết bố thí, đã bố thí, lại biết tin tưởng Phật một cách thanh tịnh, không hề nghi ngờ, cũng như Chánh pháp và Tăng già, cho chí nghĩa lý của bốn thánh đế: Khổ, Tập, Diệt, Ðạo.

Này A Nan, vậy mà nay Tỳ kheo ni Ba Xà Ba Ðề này đã có thể phát khởi lòng tin thanh tịnh, qui y Phật Pháp Tăng, thọ trì những giới pháp của một vị Phật tử cận sự như không sát hại, không trộm cắp, không dâm dục, không nói dối, không uống rượu, v.v… lại còn tin tưởng Phật Pháp Tăng, cho chí nghĩa lý của bốn thánh đế Khổ Tập Diệt Ðạo và đã phát tâm xuất gia làm Tỳ kheo ni. Tất cả những việc khó làm mà bà làm được, ta cũng đều chứng biết.

Này A Nan, nói đến công đức về bố thí thì đại khái có mười bốn thứ:

Bố thí cho người bịnh.
Bố thí cho người phá giới.
Bố thí cho người giữ giới.
Bố thí cúng dường cho người xa lìa ô nhiễm.
Bố thí cúng dường bậc Tu Ðà Hoàn hướng.
Bố thí cúng dường bậc Tu Ðà Hoàn quả.
Bố thí cúng dường bậc Tư Ðà Hàm hướng.
Bố thí cúng dường bậc Tư Ðà Hàm quả.
Bố thí cúng dường bậc A Na Hàm hướng.
Bố thí cúng dường bậc A Na Hàm quả.
Bố thí cúng dường bậc A La Hán hướng.
Bố thí cúng dường bậc A la Hán quả.
Bố thí cúng dường các bậc Duyên Giác.
Bố thí cúng dường các đức Như Lai Ứng Cúng Chánh Ðẳng Chánh Giác.

A Nan, ông nên biết rằng: Bố thí cho người bịnh khổ đặng phước gấp đôi người thường. Bố thí cho người phá giới đặng phước gấp trăm lần. Bố thí cho người giữ giới đặng phước gấp ngàn lần. Bố thí cho người xa lìa sự nhiễm ô đặng phước gấp trăm ngàn lần. Bố thí cho vị Tu Ðà hoàn hướng đặng phước vô lượng, huống chi là vị Tu Ðà Hoàn quả. Bố thí cho vị Tư Ðà Hàm hướng đặng phước vô lượng, huống chi là vị Tư Ðà Hàm quả. Bố thí cho vị A Na Hàm hướng đặng phước vô lượng, huống chi là vị A Na Hàm quả. Bố thí cho vị A La Hán hướng đặng phước vô lượng huống chi là vị A La Hán quả. Bố thí cho các bậc Duyên Giác đặng phước vô lượng, huống chi là các đức Như Lai Ứng Cúng Chánh Ðẳng Chánh Giác. Như vậy gọi là so sánh mười bốn thứ công đức bố thí.

Hơn nữa, A Nan nên biết rằng: Bố thí cho đại chúng có bảy hạng:

Bố thí cho đại chúng Tỳ kheo của Phật hiện tiền.
Bố thí cho đại chúng Tỳ kheo sau khi Phật nhập diệt.
Bố thí cho đại chúng Tỳ kheo ni sau khi Phật nhập diệt.
Bố thí cho cả hai chúng Tỳ kheo và Tỳ kheo ni sau khi Phật nhập diệt.
Bố thí cho các chúng Tỳ kheo ni đi chu du hóa đạo khắp các phương sau khi Phật nhập diệt.
Bố thí cho các chúng Tỳ kheo ni đi chu du hóa đạo khắp các phương sau khi Phật nhập diệt.
Bố thí cho cả hai chúng Tỳ kheo và Tỳ kheo ni đi chu du hóa đạo khắp các phương sau khi Phật nhập diệt.

Như vậy gọi là bảy hạng đại chúng mà các người cần phải bố thí.

Hơn thế nữa, A Nan nên biết rằng: có bốn cách bố thí thanh tịnh:

Năng thí thanh tịnh, tức không có kẻ thọ.
Sở thí thanh tịnh, tức không có kẻ thọ.
Năng thọ thanh tịnh, tức không có kẻ thí.
Sở thọ thanh tịnh, tức không có kẻ thí.

A Nan, sao gọi là năng thí thanh tịnh, tức không có kẻ thọ? Nghĩa là do kẻ thí không chấp tướng. Tức thân nghiệp thanh tịnh, khẩu nghiệp thanh tịnh, ý nghiệp thanh tịnh, chánh mạng thanh tịnh, sự thấy biết thanh tịnh. Ðầy đủ như vậy tức không có tướng thí. Vì không có tướng thí cho nên không có kẻ thọ. Nếu kẻ thí có thấy tướng tức là ba nghiệp thân, khẩu, ý không thanh tịnh, sự thấy biết cũng không thanh tịnh. Nếu lìa được cái thấy tướng ấy, tức là kẻ thí và kẻ thọ cả hai đều thanh tịnh.

Lại nữa, sao gọi là sở thí thanh tịnh tức không có kẻ thọ?

Nếu kẻ thọ thân nghiệp không thanh tịnh, khẩu nghiệp không thanh tịnh, ý nghiệp không thanh tịnh, sự thấy biết không thanh tịnh, tức có tướng sở thí. Nếu kẻ thọ ba nghiệp thanh tịnh, sự thấy biết thanh tịnh, đầy đủ như vậy, tức không có tướng sở thí. Lìa tướng, là sở thí thanh tịnh.

Lại nữa, sao gọi là năng thọ thanh tịnh tức không có kẻ thí?

Nếu kẻ thọ ba nghiệp thân, khẩu, ý không thanh tịnh, mạng không thanh tịnh, sự thấy biết không thanh tịnh tức có tướng năng thọ, nếu lìa tướng năng thọ ấy, tức là không có kẻ thí.

Lại nữa, sao gọi là sở thọ thanh tịnh tức không có kẻ thí?

Nghĩa là do kẻ thí ba nghiệp thanh tịnh, mạng thanh tịnh, sự thấy biết thanh tịnh tức không có sở thí, lìa sở thí, nên không có sở thọ. Vì vậy sở thọ thanh tịnh.

Lúc bấy giờ Tỳ kheo ni Ma ha Ba Xà Ba Ðề nghe Phật tuyên thuyết đủ mọi phương pháp bố thí như thế. Bà liền đem cái Y đó bố thí cho cả đại chúng. Khi đó cả chúng Tỳ kheo liền vì bà mà vui lòng nhận lấy.

Phật bảo A Nan: Ðời sau nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhơn nào có tín tâm, đối với đại chúng khởi lòng thanh tịnh, mà làm việc bố thí thì sẽ được phước đức vô lượng. Huống chi là hôm nay, bố thí cho đại chúng hiện tiền.

Bấy giờ Tôn giả A Nan và Tỳ kheo ni Ma Ha Ba Xà Ba Ðề nghe Phật nói xong vui lòng hớn hở, tin tưởng vâng theo lời Phật dạy mà thực hành.

Chú Thích:

(1) Ma ha Ba Xà Ba Ðề dịch âm từ chữ Phạn (Mahãprajãpatĩ) nghĩa là Ðại Ái Ðạo, Di mẫu của Phật. Sau bảy ngày sanh Thái tử Tất Ðạt Ða thì Hoàng Hậu Ma Da qua đời, Ma Ha Ba Xà Ba Ðề nuôi dưỡng Thái tử cho đến khi khôn lớn. Nên nói bà là người thân và có ân đức lớn đối với Phật. Sau nhờ Ngài A Nan xin Phật cho bà được xuất gia làm Tỳ kheo ni. Về Ni giới bà là người xuất gia đầu tiên, thường gọi là Kiều Ðàm Di (GOTAMI).

(2) Cái y nĩ: Có chỗ nói là “Kim lũ ca sa”, tức y ca sa bằng kim tuyến.